Dünya genelinde her yıl çocukluk ve ergenlik çağında kansere yakalanan yaklaşık 400 bin çocuktan yüksek gelirli ülkelerde yaşayanların neredeyse yüzde 90’ı hayatta kalırken ekonomik açıdan dezavantajlı ülkelerde bu oran yüzde 30’un altında kalıyor.
Çocukluk ve ergenlik çağındaki kansere ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla her yıl 15 Şubat, “Uluslararası Çocukluk Çağı Kanseri Günü” kabul ediliyor.
Kansere yakalanan çocukların yüzde 80’inden fazlasının sağlık hizmetlerine erişebildiği zaman tedavi olabildiği bilinirken Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Şubat’ta bazı ülkelerde ücretsiz ilaç dağıtma girişimi başlattı.
AA muhabiri, çocukluk çağı kanserine ilişkin son verileri derledi.
DSÖ’ye göre, her yıl 19 yaş altı yaklaşık 400 bin çocuk kansere yakalanıyor. Bu çocukların yaklaşık yüzde 10’unun genetik yatkınlığı olduğu bilinmesine rağmen kansere neden olan etmenlerin tanımlanması için daha çok araştırmaya ihtiyaç duyuluyor.
En yaygın türleri arasında lösemi, beyin tümörleri, lenfoma, nöroblastom ve Wilms tümörü bulunan çocukluk kanserinden kaynaklı ölümlerin, erken tanı ve devamlı tedaviyle önüne geçilebiliyor.
Çocukluk çağı kanseri ateş, şiddetli ve kalıcı baş ağrıları, kemik ağrısı ve kilo kaybı gibi uyarıcı belirtiler ile kendini gösterirken bunlar, çocuğun aile bireyleri ve sağlık çalışanları tarafından gözlemlenebiliyor.
İyileşme ihtimali ülkeye göre değişiyor
Çocukluk çağı kanserinin tarama ile önüne geçilemese de çoğu türü yaygın ilaçlarla, ameliyat ve radyoterapi gibi yöntemlerle iyileştirilebiliyor.
Kanseri atlatma olasılığı, çocuğun yaşadığı ülkeye göre değişiyor. Yüksek gelirli ülkelerde kansere yakalanan çocukların neredeyse yüzde 90’ı hayatta kalırken düşük ve orta gelirli ülkelerde ise bu oran sıklıkla yüzde 30’a erişemiyor.
Nüfusun kanser ilaçlarına ulaşma oranı yüksek gelirli ülkelerin yüzde 96’sında, düşük ve orta gelirli ülkelerin ise sadece yüzde 29’unda mümkün oluyor.
Öte yandan, sağlık hizmetlerine erişim sağlandığında kanser hastası çocukların yüzde 80’inden fazlası tedavi olabiliyor. Tedavi olamayan çocuklarda hastalığın etkilerini hafifletici yöntemler tercih ediliyor.
Tedavi sürecini tamamlayan çocukların kanserin tekrarlamaması için izlenmeye devam etmesi gerekiyor.
Yetişkinlerdeki kanserin aksine çocukluk çağı kanserlerinin bilinen bir sebebi bulunmuyor.
Öte yandan, genetik yatkınlığın, çocukluk çağında kansere yakalanma nedenlerinden biri olduğu biliniyor.
Örneğin, çocuklardaki bazı göz kanseri türlerine anne babadan geçen bir mutasyon neden olabildiğinden, hastalığa sahip olduğu bilinen ailelerde genetik tarama ve düzenli aralıklarla göz muayenesi öneriliyor.
Amerikan Kanser Topluluğuna göre, 2025’te ABD’de yaklaşık 9 bin 500 çocuğa kanser teşhisi konulacağı öngörülüyor.
DSÖ, iki pilot ülkede kanser ilaçlarını çocuklara ücretsiz dağıtmaya başladı
DSÖ’nün 2018’de başlattığı “Çocukluk Çağı Kanseri Küresel Girişimi”, 2030’a kadar dünya genelinde kanserli çocukların hayatta kalma oranını en az yüzde 60’a çıkararak sonraki 10 yılda 1 milyon hayatı daha kurtarmayı hedefliyor.
Bu kapsamda başlatılan “Çocukluk Çağı Kanser İlaçlarına Erişim için Küresel Platform” aracılığıyla 11 Şubat’ta çocuklar için kanser ilaçlarının ücretsiz dağıtılmaya başlandığı ilk iki ülke, Moğolistan ve Özbekistan oldu. Sıradaki pilot ülkelerin Ekvador, Ürdün, Nepal ve Zambiya olması planlanıyor.
Böylece bu 6 ülkedeki 30 hastanede yaklaşık 5 bin çocuğa tedavinin ulaştırılacağı bekleniyor.
Diğer 6 ülkenin daha platforma davet aldığı belirtilirken gelecek 5 ila 7 yılda 50 ülkedeki 120 bin çocuğa ulaşılması hedefleniyor. (AA)
